PHÚC BỒN TỬ – Bổ thận, trợ dương & ngăn ngừa lão hóa

Phúc bồn tử (hay quả mâm xôi) là loại cây ăn quả có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Đây được coi là “chúa tể” của các loại quả không chỉ nhờ giá trị dinh dưỡng mà còn đặc biệt hữu ích trong điều trị nhiều loại bệnh. Phúc bồn tử có 2 loại đó là: màu đỏ và màu đen.

Tên gọi khác: Quả mâm xôi, Đùm đũm, Đùm hương…

Tên khoa học: Rubus cochinchinenis Tratt. Cây thuộc họ Rosaceae.

Mô tả về phúc bồn tử

Phúc bồn tử vốn là cây mọc hoang ở nhiều tỉnh miền núi nước ta, cây thường mọc ở ven rừng. Đây là loại cây lâu năm, thân gỗ, cây nhỡ, có nhiều cành vươn tới vài mét. Cành cây phúc bồn tử nhiều lông, trên có gai nhỏ.

Lá cây kép từ 3 – 5 lá chét với cuống ngắn, lá chét giữa lớn hơn, mép có răng cưa, mặt trên nhẵn, mặt dưới nhiều lông, cuống dài từ 3 – 6cm, có gai.

Hoa mọc thành chùy nhỏ ở đầu cành. Quả phúc bồn tử có hình cầu, bọc trong lá đài, gồm nhiều quả hạch nhỏ. Khi chín có màu đen nhạt hoặc đỏ, ăn được. Quả có vị chua, hơi ngọt.

Tác dụng của phúc bồn tử

– Giúp não bộ khỏe mạnh

Phúc bồn tử là loại quả mọng nước, có công dụng cải thiện sức khỏe của não bộ và giúp ngăn ngừa mất trí nhớ. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong quả phúc bồn tử chứa nhiều hợp chống oxy hóa giúp chống lại các gốc tự do và điều khiển sự giao tiếp của các nơ ron thần kinh. Từ đó có thể giúp làm giảm viêm não, đây là nguyên nhân dẫn đến các vấn đề về nhận thức, vận động và lão hóa của não bộ.

– Cung cấp lượng lớn vitamin C

Vitamin C vốn được coi là phần không thể tách rời của collagen trong mô, xương và mạch máu. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong 220g mâm xôi có chứa tới 30,2mg vitamin C. Đó là ½ lượng vitamin C được đề nghị bổ sung hàng ngày. Loại vitamin này giúp làm gia tăng khả năng miễn dịch nói chung và các loại bệnh nhiễm trùng nói riêng.

Lượng lớn vitamin C có trong quả mâm xôi có tác dụng làm gia tăng nồng độ chất oxy hóa từ đó giúp tế bào máu ngăn chặn sự xâm nhập của virus bên ngoài. Một số chất chống oxy hóa như phenol, anthocyanin giúp tăng cường sức khỏe cho cơ thể.

Ngoài ra, chúng còn có một số tác dụng khác như:

+ Hấp thu sắt

+ Chữa lành vết thương

+ Phòng ngừa sâu răng

+ Tái tạo tế bào da, bảo vệ mô và mạch máu

+ Rút ngắn các cơn cảm lạnh thông thường

+ Chống các gốc tự do trong cơ thể

– Tốt cho hệ tiêu hóa

Một quả mâm xôi dù nhỏ nhưng có rất nhiều chất xơ, 220 g phúc bồn tử đã chứa gần 8g chất xơ. Chính vì thế, việc nạp nhiều chất xơ vào cơ thể có tác dụng giúp làm:

+ Giảm đi lượng cholesterol xấu trong cơ thể

+ Thúc đẩy nhu động ruột thường xuyên

+ Giúp bạn cảm thấy no lâu hơn

+ Cung cấp nhiên liệu để nuôi dưỡng vi khuẩn ruột

+ Kiểm soát lượng đường trong máu bằng cách làm chậm quá trình hấp thụ đường.

– Cung cấp nhiều vitamin K cho cơ thể

Một chén nhỏ quả phúc bồn tử cung cấp gần 29 microgam vitamin K, tức là chiếm hơn 1/3 giá trị dinh dưỡng cần thiết hàng ngày. Vitamin K có tác dụng đông máu, đó chính là lý do tại sao khi đứt tay bạn không bị chảy máu quá nhiều.

Hơn nữa, vitamin K còn đóng vai trò trong quá trình trao đổi chất ở xương. Thiếu vitamin K dễ dẫn đến tình trạng gãy xương. Ngoài ra, khi cơ thể thiếu nhiều vitamin K còn dễ bị bầm tím, ở phụ nữ dễ gặp tình trạng kinh nguyệt nhiều hay lẫn máu trong phân và nước tiểu.

– Cung cấp nhiều magan

Nghiên cứu trên 220 g mâm xôi chứa 0,9 mg mangan, gần một nửa giá trị được đề nghị hàng ngày. Mangan được biết đến như một loại khoáng chất cần thiết cho xương phát triển và một hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Mangan cũng đóng vai trò giúp cơ thể chuyển hóa carbohydrate, cholesterol và amino axit. Mangan còn đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành các collagen, giúp làm lành vết thương. Ngoài ra, mangan còn có tác dụng ngăn loãng xương, kiểm soát đường trong máu và giảm động kinh.

– Giúp làm sạch răng miệng

Theo một nghiên cứu vào năm 2013 của National Center for Biotechnology Information thì bạn nên sử dụng quả mâm xôi vào chế độ ăn của mình để làm sạch răng miệng. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong quả này có chứa nhiều chất chống viêm với 1 số loại vi khuẩn gây bệnh răng miệng. Dù chưa khẳng định chính thức xong các chuyên gia cũng khuyến cáo bạn nên ăn loại quả mọng này một cách thường xuyên để hạn chế và ngăn ngừa các bệnh về nướu, sâu răng…

– Giúp đẩy lùi chứng trầm cảm

Quả phúc bồn tử có tác dụng làm giảm đi hàm lượng cortisol, đây vốn là một loại hormone tuyến thượng thận gây căng thẳng cho con người. Vì vậy, việc nạp loại quả này thường xuyên vào cơ thể được xem là giải pháp hữu hiệu giúp đẩy lùi tình trạng trầm cảm và căng thẳng.

– Giúp làm tăng “chuyện ấy”

Hàm lượng kẽm trong cơ thể thấp dễ dẫn tới tình trạng suy giảm các chức năng của cơ quan sinh dục. Một số nghiên cứu đã chỉ ra trong quả mâm xôi chứa lượng kẽm nhất định và được cơ thể hấp thu tốt. Kẽm có tác dụng kiểm soát tốt lượng testosterone giúp nam giới hưng phấn và tăng chất lượng tinh trùng.

Ngoài ra, việc chứa lượng lớn các chất chống oxy hóa trong quả phúc bồn tử giúp cho việc lưu thông máu đến cơ quan sinh dục tốt hơn. Bên cạnh đó, vitamin C và magiê trong phúc bồn tử có thể cải thiện khả năng sinh sản ở cả nam giới và nữ giới.

– Phòng ngừa bệnh ung thư

Quả phúc bồn tử chứa lượng lớn chất chống oxy hóa, gấp 10 lần so với cà chua. Chất axit ellagic, một hoạt chất chống oxy hóa tự nhiên được tìm thấy trong phúc bồn tử có tác dụng đóng vai trò quan trọng giúp giảm viêm, từ đó góp phần hạn chế sự phát triển của tế bào ung thư. Vitamin C còn có khả năng làm giảm sự mất cân bằng oxy hóa trong cơ thể, ngăn ngừa việc dẫn đến ung thư.

– Duy trì một trái tim khỏe mạnh

Lượng kali trong phúc bồn tử có tác dụng điều hòa nhịp tim và huyết áp của cơ thể. Các hợp chất khác trong phúc bồn tử như: đồng, sắt, mangan có tác dụng tốt cho việc sản xuất hồng cầu, là yếu tố sống còn giúp duy trì một trái tim khỏe mạnh.

– Chống viêm hiệu quả

Loại quả này có nhiều công dụng giúp bảo vệ màng tế bào bởi đặc tính chống viêm. Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng axit ellagic trong quả phúc bồn tử có công dụng chống viêm ở dạ dày và đường ruột.

– Cải thiện thị lực

Sự kết hợp của các thành phần chống oxy hóa có nhiều trong phúc bồn tử như: vitamin A, C và phenol giúp cơ thể tránh nhiều bệnh tật và bảo vệ màng mắt sản xuất thủy dịch. Lượng axit ellagic giúp bảo vệ mắt và duy trì thị lực khỏe mạnh.

Cách chế biến phúc bồn tử

– Chế biến dạng bột nhuyễn

Bằng cách xay mịn quả phúc bồn tử khô. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 1 thìa nhỏ bằng cách ngậm trong miệng cho tan rồi súc miệng bằng nước cho sạch.

– Chế biến dạng mứt

Nhiều nơi sử dụng phúc bồn tử làm mứt, để ăn kèm bánh mỳ, bơ, hạnh nhân, bơ đậu phộng thành món sandwich.

– Ngâm rượu

Phúc bồn tử đem rửa sạch, loại bỏ tạp chất, để ráo nước và cho vào bình ngâm, đổ đầy đường và quấy đều, ủ trong khoảng 590 ngày cho lên men.

Bỏ phúc bồn tử đã lên men này ra bóp nát và đổ vào bình thủy tinh, đổ rượu đã chuẩn bị lên ngâm trong khoảng 50 ngày là dùng được. Mỗi ngày uống khoảng 20 – 30ml.

– Dùng làm dược liệu

Nhiều chuyên gia Đông y sử dụng phúc bồn tử kết hợp với các loại dược liệu để nấu thành trà uống hàng ngày hoặc chiết xuất làm thuốc chữa bệnh.

 Lưu ý khi sử dụng phúc bồn tử:

Phúc bồn tử chứa chất oxalat, ăn nhiều dễ dẫn tới nguy cơ bị kết tinh thành sỏi. Những người có sỏi ở thận, bàng quang hoặc túi mật tránh không nên dùng loại quả này. Oxalat còn hạn chế hấp thu canxi nên cần cân nhắc thật kỹ trước khi dùng loại quả này.